Oprócz zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku, dotyku, które zwykle jako pierwsze przychodzą nam na myśl, w naszym życiu bardzo istotne są: zmysł propriocepcji (czucie głębokie – czucie ułożenia części ciała) i zmysł przedsionkowy (grawitacji i ruchu). To one obok zmysłu dotyku odgrywają kluczową rolę w procesie integracji sensorycznej.
Przez pierwsze 7 lat życia mózg dziecka rozwija się właśnie przez przetwarzanie bodźców sensorycznych, dlatego tak ważne są potrzeby związane z dotykiem, przytulaniem, kołysaniem, a także ruchem i zabawą. Warto pamiętać, że dziecko odbiera doświadczenie obiektów przez zmysły! Musi ich dotknąć, poczuć ciężar, fakturę, zapach, smak, kształt, uczyć się poruszania swoim ciałem w reakcji na bodźce.
Małe dziecko komunikuje płaczem o swoich potrzebach, często uspokaja się, kiedy jest kołysane, przytulane, głaskane lub ciasno owinięte w kocyk – to w ten sposób mówi nam, czego potrzebuje do swojego rozwoju.
Nieco starsze dzieci są w stanie intuicyjnie zapewnić sobie bodźce i wrażenia niezbędne do optymalnego rozwoju układu nerwowego. Robią to poprzez swoją aktywność i zabawę: skakanie, bieganie, wspinanie się, turlanie, huśtanie, przepychanie itd. Widoczna jest naturalna potrzeba ruchu i swobody, dlatego tak ważne jest, by etap kiedy dziecko jest usadzone nieruchomo przy stoliku, był oddalony w czasie i wynikał z rzeczywistej gotowości dziecka.
Jak bawić się z dzieckiem, by wspierać jego rozwój sensoryczny?
Niezastąpione są wszystkiego rodzaju zabawy z rodzicem na dywanie, tarmoszenie się, przepychanie, siłowanie, przeciąganie liny, mocne przytulanie, samoloty, walki kogutów, naśladowanie różnych pozycji, zabawy masą plastyczną, walka na poduszki, zgadywanie rysowanek palcem na plecach, wspólne gotowanie.
Ciekawe pomysły na zabawy sensoryczne w domu można znaleźć na przykład tutaj:
Wspólne spacery, zabawy na placu zabaw, spędzony razem czas na powietrzu również są bogatym źródłem doznań sensorycznych dziecka, które angażują wymienione wcześniej kluczowe zmysły: propriocepcji, zmysł przedsionkowy i dotyk. Zupełnie przeciwnie do czasu spędzanego przed telewizorem czy komputerem, które w żaden sposób nie wspierają procesów integracji sensorycznej, często prowadzą natomiast do przestymulowania bodźcami wzrokowymi lub słuchowymi
Głównym narzędziem rodzica, który chce podążać za dzieckiem w jego potrzebach sensorycznych, powinna być uważna obserwacja. Ważne jest zachowanie równowagi, tak by dziecko miało czas na odpowiednie przetworzenie wrażeń i regenerację, aby nie dochodziło do przestymulowania układu nerwowego. Uważny, wspierający Rodzic intuicyjnie dostosowuje się do potrzeb swojego dziecka. Kiedy zauważy, że dziecko jest rozdrażnione i płaczliwe po przedszkolu, zapewne zmieni swoje plany i np. zrezygnuje ze wspólnych zakupów w supermarkecie, by zapewnić dziecku spokój i odpoczynek.
Kiedy niezbędne jest wsparcie procesów integracji sensorycznej?
Procesy integracji sensorycznej często przebiegają prawidłowo, automatycznie, bez niczyjej ingerencji.
Czasem zdarza się jednak, że potrzebne będzie dodatkowe wsparcia terapeuty. Jeśli Twoje dziecko ma trudność ze skupieniem uwagi, ciągle jest w ruchu albo jest mało sprawne motorycznie, unika wspinania się, ma problem z nauką jazdy na rowerze, nie lubi huśtawek, przeszkadzają mu różne faktury ubrań, szwy, metki, przeszkadza mu kremowania twarzy lub czesania włosów lub niepokoją Cię inne zachowania lub reakcje dziecka, skontaktuj się z terapeutą w celu przeprowadzenia diagnozy procesów integracji sensorycznej.
Zgodnie z piramidą uczenia się (rys. poniżej), wcześnie zastosowana interwencja, może być profilaktyką dysleksji lub innych trudności w nauce. Odpowiednio dobrana terapia integracji sensorycznej może przyczynić się do większego komfortu życia Twojego Dziecka i realizacji pełni jego potencjału.
